Net sıfır havacılık için havuç sopa dengesi

Net sıfır havacılık hedefi 2050’ye doğru: WSS CEO panelinde SAF, CORSIA ve finansman ele alındı. Net sıfır havacılık için teşvik ve düzenleme dengesine vurgu yapıldı.

Havacılığın 2050’de net sıfır karbon emisyonuna ulaşma hedefi, World Sustainability Symposium’da düzenlenen CEO panelinde tüm boyutlarıyla ele alındı. Oturumda, sürdürülebilir havacılık yakıtlarının (SAF) rolünden CORSIA uygulamasındaki tıkanıklığa, finansman ihtiyacından “havuç ve sopa” dengesine kadar kritik başlıklar öne çıktı.

Panel, küresel jeopolitik iklimin ve iklim değişikliği konusundaki artan şüpheciliğin sektöre etkisini de sahneye taşıdı. IATA Genel Direktörü Willie Walsh, çevresel gündemi en az 25 yıldır anlattığını hatırlatarak, sektörün sorumluluklarının farkında olduğunu ve buna göre hareket etmeyi sürdüreceğini vurguladı. Cathay Group Yönetim Kurulu Başkanı Patrick Healy de bilimsel mutabakatın altını çizerek, “2050’de faaliyet lisansını korumak isteyen her sektör, karbonsuzlaşmayı ciddiyetle ele almak zorunda” mesajını verdi.

SAF üretimi: Ana kaldıraç ama hız yetersiz

Teknoloji cephesinde, net sıfır havacılık yolculuğunun ana sürükleyicisinin SAF olacağı konusunda fikir birliği vardı. Walsh, üretim seviyelerinden “hayal kırıklığı” duyduğunu dile getirdi; ancak meselenin yalnızca sektörün omuzlarında olmadığını, hükümetler ve tüm paydaşlar arasında kolektif eylem gerektiğini belirtti. Healy, Asya’da özellikle Çin ve Singapur’un da aralarında olduğu yerlerde SAF üretiminin şekillenmeye başladığını aktarırken, erişimi artırmanın anahtarının talep ve arz müdahalelerini dengelemek olduğuna işaret etti. Tüm bölgelerin benzer hızda ve aynı yönde hareket etmesi gerektiğini, aksi halde rekabet sahasının bozulacağını savundu.

Teşviklerin tasarımında bölgesel farklar dikkat çekti. California’daki modeller olumlu örnek olarak anılırken, Singapur’da gelirlerin doğrudan SAF arzına yatırıldığı bir harç fikri öne çıktı. Walsh, Avrupa’da “havuç-sopa” dengesinin kaçırıldığını, talebi baskılayan büyük bir “sopa” bulunduğunu, ancak bunun sürdürülebilirlikte karşılık gelen bir iyileşme yaratmadığını söyledi.

Rakamlarla finansman açığı: Kişi başı 35 dolar

Finans boyutu panelin en net fotoğraflarından birini sundu. 2025’te havayollarının 36 milyar dolar kâr etmesi ve yolcu başına 7,20 dolar kazanması bekleniyor. Net sıfır hedefine ulaşmanın toplam faturası ise 2050’ye kadar 4,7 trilyon dolar; bu da yıllık ortalama 174 milyar dolar, kabaca 2025’in yaklaşık 5 milyar yolcusu üzerinden kişi başı 35 dolara denk geliyor. Healy, rüzgâr ve güneş enerjilerinin son on yılda 5,2 trilyon dolarlık yatırımla sırasıyla yüzde 90 ve yüzde 70 maliyet düşüşü sağladığını hatırlatarak, havacılığın dönüşümünün de enerji geçişinin doğal bir uzantısı olarak görülmesi gerektiğini söyledi.

CORSIA’da uygulama çıkmazı ve EEUs

Uluslararası Sivil Havacılıkta Karbon Dengeleme ve Azaltım Planı (CORSIA), çözüm setinin önemli bir parçası olarak değerlendirildi. Ancak mutabakatın sağlanmasının, sahadaki uygulamadan daha kolay olduğu kabul edildi. Şu an yalnızca Guyana’nın uygun birim (EEU) ihraç ettiğine dikkat çekilerek, hükümetlere anlaşmayı hayata geçirme çağrısı yapıldı. Walsh, EEUs ihracının devletlere gelir fırsatı sunabileceğini ifade etti.

Panelde ayrıca IATA’nın Entegre Sürdürülebilirlik Programı’nın başlatıldığı; devletlere EEUs arzını hızla ele alma çağrısı yapıldığı; SAF tarafında sorunun hammadde değil teknoloji olduğu görüşünün öne çıktığı bilgileri paylaşıldı.

“Büyüme fırsatı” ve kısa vadeli öncelikler

Tartışmanın sonunda iyimserlik tonları ağır bastı. Walsh, net sıfır hedefinin istihdam yaratma, ekonomileri destekleme ve enerji güvenliğini güçlendirme yönünde somut bir fırsat sunduğunu söyledi: “İnsanlar bunun bir büyüme fırsatı olduğunu fark edecek.” Buna karşın kısa vadede önceliğin net olduğu vurgulandı: SAF üretimini artırmak. Hükümetlerin üretimi teşvik edecek bir çerçeve sağlaması ve özellikle Avrupa’da görülen hataların hızlıca düzeltilmesi gerektiği dile getirildi.

Healy, 2050’de net sıfırın “yapılabilir” olduğunu belirterek, havayolları açısından daha verimli yeni uçak yatırımlarının kritik olacağını, yer hizmetleri gibi operasyonel süreçlerin de optimize edilmesi gerektiğini kaydetti. Kamu-özel işbirliğinin ve ortak hareketin altı çizildi.

Son söz, odağı kaybetmeme çağrısıydı: Hedef değişmiyor. Üstelik hedefe ulaşmanın maliyetinin, ulaşamamaktan doğacak bedelden daha düşük olacağı uyarısı yapıldı. Sektör, net sıfır havacılık vizyonuna giden yolda, “havuç ve sopa” dengesini kurarak ve kolektif aksiyonu büyüterek ilerlemeyi planlıyor.

Kaynak: IATA