Ermenistan vize serbestisinde yol haritası açıklandı

Ermenistan vize serbestisi için Avrupa Komisyonu Erivan’da eylem planını sundu. Plan, güvenlik, sınır yönetimi ve temel haklar alanında ölçütler içeriyor ve ilerleme düzenli izlenecek.

Avrupa Komisyonu, 5 Kasım’da Erivan’da Ermenistan makamlarına Vize Serbestisi Eylem Planı’nı (VLAP) sundu. Törene Komisyon Direktörü Johannes Luchner katıldı. Ermenistan vize serbestisi sürecinde belirleyici olan plan, kısa süreli seyahatlerde vizesiz rejime geçiş için gerekli teknik ve politika koşullarını başlıklar hâlinde ortaya koyuyor. Komisyon, ölçütlerin tutarlı ve etkili biçimde uygulanmasını düzenli raporlarla değerlendirecek.

Eylem Planı, yol haritası niteliği taşıyor. Seyahat belgesi güvenliği, sınır ve göç yönetimi, kamu düzeni, dış ilişkiler ve temel haklar gibi alanlarda reform gerekliliklerini tanımlıyor. Süreç, ölçütlerin tam karşılanmasına dayalı olacak ve her aşama somut ilerleme üzerinden okunacak. Böylece uygulama, şeffaf ve performans odaklı bir çerçevede ilerleyecek.

Kısa süreli vizesiz rejime geçiş, tüm ölçütlerin eksiksiz yerine getirilmesiyle mümkün olacak. Komisyon, izleme sürecinde düzenli değerlendirmeler yapacak. Raporlamalar, uygulamanın tutarlılığını kontrol edecek ve gerekli olduğunda teknik geri bildirim sağlayacak. Planın duyurusu, diyaloğun takvimsel ve içerik bakımından yeni bir faza geçtiğini gösteriyor.

Sürecin arka planı

AB ile Ermenistan arasında vize serbestisi diyaloğu Eylül 2024’te başlatıldı. Bu adım, 1 Ocak 2014’ten beri yürürlükte olan vize kolaylaştırma ve geri kabul anlaşmalarının üzerinde yükseliyor. Halihazırda tüm AB vatandaşları Ermenistan’a vizesiz giriş yapabiliyor. Yeni plan, Ermenistan vatandaşları için AB’ye kısa süreli seyahatlerde vizesiz rejime geçişi hedefleyen ölçütleri netleştiriyor.

Diyalog, liyakat esaslı bir işleyişe sahip. Otomatik bir geçiş bulunmuyor. Tüm ölçütler tam karşılanmadan süreç tamamlanmış sayılmayacak. Nihai karar, AB Konseyi ve Avrupa Parlamentosu tarafından alınacak. Bu çerçeve, iyi yönetilen hareketliliği ve güvenlik dengesini önceleyen bir yaklaşım sunuyor.

Komisyon ve Ermenistan makamları, ilerlemenin etkin ve verimli yürütülmesi için yakın çalışacak. Üye ülkelerle koordinasyon, teknik kapasite ve izleme mekanizmaları süreçte belirleyici olacak. Düzenli raporlar, uygulamadaki süreklilik ve standardizasyonu güvence altına alacak.

Eylem Planının kapsamı

Plan, seyahat belgesi güvenliğine özel vurgu yapıyor. Belge unsurlarının sahteciliğe karşı dayanıklılığı, kişiselleştirme süreçlerinin güvenliği ve veri bütünlüğü başlıkları önem taşıyor. Sınır ve göç yönetiminde ise risk analizi, denetim kapasitesi ve geri kabul uygulamalarının etkinliği öne çıkıyor.

Kamu düzeni alanında organize suç, yasa dışı göç ve ilgili risklerin önlenmesi hedefleniyor. Dış ilişkiler ve temel haklar başlığı, uluslararası işbirliği ve hak temelli standartların korunmasına odaklanıyor. Bütün bu başlıklar, ölçülebilir ilerleme göstergeleriyle destekleniyor.

Komisyon, belirlenen ölçütlerin uygulamasını düzenli aralıklarla denetleyecek. Raporlama, hem mevzuat uyumunu hem de sahadaki icra kapasitesini değerlendirecek. Böylece plan, reform trafiğini izleyen bir çerçeve sunacak ve ilerleme şeffaf biçimde kayda geçecek.

Mevcut vize kolaylığı ve prosedürler

Ermenistan vatandaşları için vize kolaylaştırma anlaşması, kısa süreli vizelerde belge ve ücret düzenlemeleri getiriyor. Başvuru ücretinin 35 avro olduğu çerçevede, emekliler, 12 yaş altı çocuklar, engelliler ve refakatçileri ile gazeteciler, öğrenciler, sivil toplum temsilcileri ve sporcular gibi kategoriler için ücret muafiyetleri bulunuyor. Başvurulara normalde 10 takvim günü içinde karar veriliyor; gerekli görülen durumlarda süre 30 güne uzatılabiliyor, acil hâllerde 2 iş gününe kadar indirilebiliyor.

Belirli gruplara çok girişli vizeler düzenlenebiliyor. Resmî heyet üyeleri, iş insanları, akademik ve kültürel faaliyet katılımcıları, öğrenciler ve sürücüler, önceki vize kullanım geçmişine bağlı olarak bir yıl, iki yıl ve beş yıla kadar çok girişli vize alabiliyor. Toplam kalış süresi, 180 günde 90 günü aşmıyor. Diplomatik pasaport sahipleri, 180 günde 90 günü aşmamak kaydıyla vizesiz giriş yapabiliyor.

Konsolosluklar başvurularda randevu sürelerini iki hafta içinde planlamayı esas alıyor. Zorunlu ve acil durumlarda esneklik sağlanabiliyor. Dış hizmet sağlayıcıları üzerinden yapılan başvurularda, hizmet bedeli üst sınırı belirlenmiş durumda. Başvurular doğrudan konsolosluklara da iletilebiliyor.

Bugünkü eylem planı, diyaloğun çerçevesini somut ölçütlerle pekiştiriyor. Ölçütlerin eksiksiz karşılanması, Ermenistan vatandaşları için AB’ye kısa süreli vizesiz seyahate geçişin ön koşulu. Sürecin temposunu, reformların kapsamı ve Komisyonun düzenli değerlendirmeleri belirleyecek. Planın hayata geçmesi, hareketlilikte öngörülebilirliği artırırken uygulamada standartlaşmayı destekleyecek.

Kaynak: Avrupa Komisyonu