Öz yeterlik turizm öğrencilerinde kariyer stresini azaltıyor

388 öğrenciyle yapılan araştırma, öz yeterlik ve kariyer stresi arasında negatif ilişki olduğunu gösterdi. Öz yeterlik arttıkça stres azalıyor.

Afyon Kocatepe Üniversitesi Turizm Fakültesi’nde yapılan araştırma, öz yeterliği yüksek öğrencilerin kariyer stresi düzeylerinin daha düşük olduğunu gösterdi. 388 öğrenciyle yapılan çalışmada, iki değişken arasında negatif ve orta düzeyde bir ilişki saptandı.

Öz yeterlik nedir?

Öz yeterlik, bireylerin karşılaştıkları sorunlarla baş edebileceklerine dair inançlarını ifade eder. Akademik ve mesleki yaşamda öz yeterliği yüksek olan kişiler, zorluklara karşı daha dayanıklı olur ve hedeflerine ulaşmak için daha kararlı hareket eder.

Kariyer stresi nasıl ölçüldü?

Kariyer stresi, öğrencilerin iş bulma kaygısı, meslek seçimi belirsizliği ve dışsal baskılar gibi faktörlerle ölçüldü. Araştırma, öğrencilerin kariyer stresinin genel olarak düşük düzeyde olduğunu, ancak “iş bulma baskısı” boyutunda daha yüksek değerlere ulaşıldığını ortaya koydu.

Araştırmanın yöntemi

Çalışma, Turizm İşletmeciliği, Turizm Rehberliği ve Gastronomi ve Mutfak Sanatları bölümlerinde öğrenim gören öğrencilerle gerçekleştirildi. Anket yöntemiyle toplanan veriler SPSS programında analiz edildi. Öz yeterlik için 17 maddelik, kariyer stresi için 20 maddelik ölçekler kullanıldı.

Öğrenci profili

Katılımcıların %63,7’si kadın, %36,3’ü erkekti. En yoğun yaş grubu 20–21 yaş aralığıydı. Bölümlere göre dağılımda en yüksek oran Turizm Rehberliği öğrencilerindeydi.

İstatistiksel sonuçlar

Öz yeterlik genel ortalaması 3,53 (yüksek düzey), kariyer stresi ortalaması ise 2,60 (düşük düzey) olarak belirlendi. Öz yeterlik ile kariyer stresi arasında negatif ve orta düzeyde anlamlı bir ilişki bulundu (r=-0,571).

Yaş ve bölüm farkları

Cinsiyet ve sınıf değişkenleri anlamlı fark yaratmazken, yaş ve bölüm değişkenlerinde fark bulundu. 20–21 yaş grubundaki öğrencilerde kariyer stresi daha yüksek çıkarken, Gastronomi öğrencilerinin stres düzeyleri daha düşük oldu.

Regresyon analizi

Araştırmanın en çarpıcı bulgularından biri, öz yeterliğin kariyer stresini doğrudan etkilemesiydi. Model, öz yeterlikteki artışın kariyer stresinde azalışa yol açtığını ortaya koydu. Özellikle “başlama” boyutu, belirsizlik kaynaklı stresi azaltmada en güçlü etkiye sahipti.

Bulguların anlamı

Sonuçlar, öğrencilerin mesleki belirsizliklere rağmen umutlu olduklarını, ancak iş bulma baskısının kariyer stresini artırdığını gösteriyor. Öz yeterliğin yüksek olması, öğrencilerin daha sağlıklı ve dengeli bir kariyer planı yapmalarını kolaylaştırıyor.

Eğitimde yapılabilecekler

Araştırma, turizm fakültelerinde kariyer danışmanlığı, mentörlük, staj imkanları ve sektörle buluşma programlarının öz yeterliği artırabileceğini ortaya koyuyor. Böylece öğrenciler, mezuniyet sonrası iş yaşamına daha güçlü hazırlanabilir.

Sonuç ve öneriler

Öz yeterlik, kariyer stresini azaltan önemli bir faktör olarak öne çıkıyor. Üniversitelerin, öğrencilerin bu özelliğini güçlendirecek uygulamalara ağırlık vermesi, hem bireysel gelişim hem de turizm sektörünün geleceği açısından kritik görülüyor.

Kaynak: Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi