Turizmin iklim değişikliği ile ilişkisi bibliyometrik analizle incelendi

İklim değişikliğinin turizm işletmeleri üzerindeki etkileri bibliyometrik yöntemlerle analiz edildi. 1999–2025 arasında yayımlanan 146 çalışma incelendi, eğilimler ve gelecek araştırma alanları belirlendi.

1999–2025 döneminde turizm ve iklim değişikliği üzerine yayımlanan 146 çalışma bibliyometrik analizle incelendi. Çalışma, en etkili yazarları, ülkeleri, anahtar kelimeleri ve gelecek araştırma önerilerini ortaya koyuyor.

İklim değişikliğinin turizme etkisi araştırıldı

İklim değişikliği, turizm destinasyonlarını doğrudan etkileyen küresel sorunların başında geliyor. Sıcaklık artışı, deniz seviyesinin yükselmesi, buzulların erimesi ve aşırı hava olayları turizm sektörünü giderek daha kırılgan hale getiriyor. Bu nedenle, turizm işletmelerinin çevre dostu uygulamalar geliştirmesi ve sürdürülebilir iş modellerine yönelmesi kaçınılmaz hale gelmiş durumda.

Bu bağlamda, 1999–2025 yılları arasında yayımlanan 146 akademik çalışma, “turizm işletmeleri ve iklim değişikliği” anahtar kelimeleriyle Web of Science veri tabanında taranarak bibliyometrik analiz yöntemiyle incelendi.

Yöntem ve veri seti

Araştırmada VOSviewer ve R-Studio Bibliometrix yazılımları kullanılarak yayınların yıllara göre dağılımı, anahtar kelime ağları, en çok atıf alan yazarlar, ülkeler ve tematik haritalar analiz edildi. Çalışmalar arasında makaleler, bildiriler ve kitap bölümleri yer aldı.

Analiz sonucunda en eski yayın 1999, en güncel yayın ise 2025 yılına aitti. Yayın sayısında 2024 yılı zirve yaptı. Yıllık büyüme oranı ortalama %2,7 olarak hesaplandı.

Yazarlar ve iş birlikleri

İncelenen 146 yayında toplam 541 yazar yer aldı. Yayın başına düşen ortalama yazar sayısı 4,01 oldu. Uluslararası ortak yazarlık oranı %32,1 olarak tespit edildi.

En çok yayın yapan isimler arasında Tim Coles (6 yayın), Claire Dinan (4), Stefan Gössling (3) ve C. Michael Hall (3) öne çıktı. En fazla atıf alan yazarlar ise Daniel Scott (208 atıf), Geoff McBoyle (208) ve Michael Schwartzentruber (208) oldu.

Ülkelere göre dağılım

Çalışmalarda 58 farklı ülkeden yazar bulundu. Çin (24 yayın), İngiltere (19), Avustralya (17), ABD (14) ve Almanya (9) en çok yayın yapan ülkeler oldu.

Atıf sayısında ise ABD (1094), Japonya (845) ve Tayvan (823) ilk sıralarda yer aldı. Bu durum, özellikle Asya-Pasifik bölgesinde turizm ve iklim değişikliği üzerine yoğun bir akademik üretim olduğunu gösteriyor.

Anahtar kelimeler ve ağlar

Toplam 591 farklı anahtar kelime belirlendi. En çok kullanılanlar arasında iklim değişikliği, sürdürülebilir turizm, adaptasyon, kırılganlık, düşük karbon ekonomisi ve turizm pazarlaması yer aldı.

Kelime bulutunda öne çıkan diğer kavramlar: ekoturizm, karbon emisyonu, yenilenebilir enerji, yeşil ekonomi, çevresel sürdürülebilirlik.

Tematik haritalar

Çalışmalar tematik olarak dört gruba ayrıldı:

Niş temalar: sorumlu turizm, çevre planlaması, yeşil pazarlama.
Popüler temalar: emisyon, rekabetçi destinasyonlar, doğal kaynaklar.
Temel temalar: turizm işletmeleri, iklim değişikliği, sürdürülebilir uygulamalar.
Azalan temalar: emisyon ve çevresel koşullar üzerine teorik çalışmalar.

Son yıllarda araştırmalar daha çok enerji verimliliği, sürdürülebilir destinasyon yönetimi ve iklim değişikliğine uyum stratejileri üzerine yoğunlaştı.

En etkili yayınlar

En fazla atıf alan çalışmalar arasında:

Scott vd. (2004): Turizmde iklimsel kaynakların dağılımı (208 atıf)
Lordkipanidze vd. (2005): Sürdürülebilir turizm ve girişimcilik (189 atıf)
Tervo (2008): Kış turizmi ve iklim değişkenliği (94 atıf)
Biggs (2011): Mercan resifi turizmi ve kırılganlık (90 atıf)

Bu yayınlar, turizmin iklim değişikliğine duyarlılığını ortaya koyan temel referanslar olarak öne çıkıyor.

Sonuçlar ve öneriler

Bibliyometrik analiz sonuçlarına göre:

Küçük ve orta ölçekli turizm işletmelerinin iklim değişikliğine etkileri sınırlı olsa da kolektif düzeyde önemli.
Çalışmaların büyük bölümü turizm işletmelerinin karbon azaltımına yönelik uygulamaları ve sürdürülebilir yönetim stratejilerini inceliyor.
Literatürde eksik kalan alanlar arasında KOBİ’lerin desteklenmesi, dijital çözümler, etik davranış ve sorumlu turizm konuları bulunuyor.

Araştırmacılar, gelecekte şu adımların öne çıkacağını vurguluyor: