Ayasofya restorasyonunda iş makinesi tepkisi

Ankara Milletvekili Mesut Doğan, Ayasofya Camii’ndeki restorasyonda iş makinelerinin kullanılmasına ilişkin Kültür ve Turizm Bakanı’na yazılı soru önergesi sundu.

Ankara Milletvekili Mesut Doğan, UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi’nde yürütülen restorasyon faaliyetlerine ilişkin Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’un yanıtlaması istemiyle yazılı soru önergesi verdi.

Doğan, son günlerde basın ve sosyal medyada paylaşılan görüntülerde, Ayasofya’nın iç mekânında ağır tonajlı iş makinelerinin tarihi döşemeler üzerinde kullanıldığına dikkat çekti. Bu durumun yapının korunması ve gelecek kuşaklara aktarılması açısından endişe yarattığını belirtti.

1500 yıllık yapının hassas dengesi uyarısı

Yaklaşık 1500 yıllık geçmişiyle insanlık tarihinin en önemli mimari eserlerinden biri olarak kabul edilen Ayasofya’nın, yığma teknikle inşa edilmiş bir yapı olduğunu vurgulayan Doğan, bu nedenle “statik denge açısından son derece hassas” bir yapıya sahip olduğunu ifade etti.

Milletvekili, iş makinelerinin tekerleklerinden zemine aktarılan titreşim ve basıncın, tarihi mermer döşemelerde mikro çatlaklara, çökmelere ve kırılmalara yol açma riski taşıdığını belirtti.

Doğan, uluslararası koruma ilkelerine göre tarihi yapılarda yapılacak müdahalelerin “en az müdahale” yöntemiyle ve hassas manuel tekniklerle gerçekleştirilmesi gerektiğini hatırlattı.

Uzman uyarıları ve koruma ilkeleri

Her ne kadar zeminin korunması amacıyla bazı tedbirler alındığı ve iş makinelerinin basıncının azaltıldığı açıklanmış olsa da, Doğan’ın aktardığına göre uzmanlar ve bilim insanları bu önlemlerin yeterli olmadığını düşünüyor.

Milletvekili, restorasyon sürecinde alınan önlemlere rağmen yapı üzerindeki titreşim ve basınç etkilerinin devam ettiğini, bu durumun uzun vadede yapısal hasar riski oluşturabileceğini dile getirdi.

Bakanlığa yöneltilen sorular

Doğan, Kültür ve Turizm Bakanı’na yönelttiği sekiz soruda, Ayasofya’daki restorasyonun neden endüstriyel yöntemlerle yürütüldüğünü sorguladı.

Önergesinde, kullanılan makinelerin tarihi zemine zarar verip vermediğine ilişkin teknik raporların varlığını, bu raporları onaylayan uzmanların kimler olduğunu ve restorasyon sürecine ilişkin titreşim ölçümlerinin yapılıp yapılmadığını sordu.

Ayrıca, iş makineleriyle zemin arasına yerleştirilen koruyucu platformların teknik özelliklerinin ne olduğu, bu platformların titreşim sönümleme özelliğine sahip olup olmadığı ve bu konuda bağımsız testlerin yapılıp yapılmadığı sorularına da yer verdi.

Milletvekili Doğan, restorasyon sürecinde tarihi mermerlerde çatlama veya aşınma tespiti yapılıp yapılmadığının da kamuoyuyla paylaşılmasını istedi.

Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi’nde yürütülen restorasyon çalışmaları, tarihi mirasın korunmasıyla ilgili tartışmaları yeniden gündeme taşıdı.

Milletvekili Mesut Doğan’ın önergesi, kültürel miras alanında uluslararası koruma ilkelerine uyum konusundaki endişeleri ve restorasyon süreçlerinin şeffaf yürütülmesi gereğini bir kez daha ortaya koydu.

Kaynak: TBMM