Demiryolu yatırımlarındaki gerileme TBMM gündeminde

Demiryolu taşımacılığındaki gerileme ve yatırım eksiklikleri, Şenol Sunat’ın TBMM’ye verdiği soru önergesiyle gündeme taşındı. Detaylar haberimizde.

Türkiye’de demiryolu taşımacılığı, yıllardır hedeflenen büyüme oranlarının gerisinde kalarak gerilemeye devam ediyor. Manisa Milletvekili ve Milli Eğitim, Kültür, Gençlik ve Spor Komisyonu Üyesi Şenol Sunat, yük taşımacılığında yaşanan düşüş, altyapı yetersizlikleri ve yatırım eksiklikleri konularında Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu’na yazılı soru önergesi verdi. Sunat, demiryolu yatırımlarının stratejik önemine dikkat çekerek, mevcut durumun Türkiye’nin lojistik üs olma hedefini tehlikeye attığını vurguladı.

Yük taşımacılığında yüzde 20’nin üzerinde kayıp

Sunat’ın önergede paylaştığı verilere göre, 2025’in ilk yarısında raylarda taşınan yük hacmi yüzde 8 azalırken, son iki yıldaki toplam kayıp yüzde 20’yi aştı. Yatırım ve planlama eksiklikleri, özel sektörün serbestleşme sürecine tam olarak dahil edilememesi, mevzuat boşlukları, stratejik hatların kapasite kullanım oranlarının düşük kalması ve bakımsız araçlar nedeniyle altyapının verimsiz kullanılması, bu düşüşün başlıca nedenleri arasında gösterildi.

Küresel eğilim ve Türkiye’nin hedefleri

Dünya genelinde çevreci ve sürdürülebilir taşımacılık modu olarak kabul edilen demiryolu yatırımları hızla artarken, Avrupa Birliği iklim uyum politikaları kapsamında bu alana öncelik veriyor. Türkiye ise 2029’da demiryolu yük taşımacılığı payını yüzde 10’a, 2035’te ise yüzde 20’ye çıkarmayı hedeflemişti. Ancak bugünkü oran henüz yüzde 1’in bile üzerine çıkabilmiş değil.

Sektörün talepleri

Demiryolu Taşımacılığı Derneği (DTD) ve sektör temsilcileri, kamu–özel iş birliğinin güçlendirilmesi, özel sektöre teşvik ve finansman desteği sağlanması, altyapı eksiklerinin giderilmesi, mevzuat düzenlemelerinin tamamlanması ve demiryolu taşımacılığının “stratejik yatırım” kapsamına alınması yönünde çağrılar yapıyor. Sunat, bu çağrıların karşılık bulmaması halinde Türkiye’nin lojistik üs olma hedefinin gerçekleşmesinin zor olacağını ifade etti.

Bakanlığa yöneltilen sorular

Sunat, Bakan Uraloğlu’na yönelttiği 15 soruda, demiryolu hedeflerinin revize edilip edilmeyeceği, yük taşımacılığındaki kaybın nedenleri, serbestleşme sürecinin özel sektöre etkileri, TCDD filosunun durumu ve arızalı araçların yenilenmesine yönelik planlar hakkında bilgi talep etti.

Önergedeki dikkat çekici sorular arasında şunlar yer aldı:

• 2029 ve 2035 demiryolu hedeflerinin revizyonu gündemde mi?
• Yüzde 20’lik yük kaybı için hazırlanan bir iç denetim raporu var mı?
• Demiryolu serbestleşmesinde özel sektör neden eşit koşullarda yer alamıyor?
• TCDD’nin lokomotif ve vagon filosunun yaş ortalaması ve yenileme planları nedir?
• AB Yeşil Mutabakat hedefleriyle uyumlu yeni bir demiryolu mevzuatı hazırlanacak mı?
• Demiryolu taşımacılığı “stratejik yatırım” kapsamına alınacak mı?

AB uyumu ve stratejik yatırım talebi

Önergede ayrıca, Avrupa Birliği Yeşil Mutabakat hedefleri doğrultusunda mevzuat uyumu çalışmaları, mevcut hatların kapasite kullanım oranları, verimsiz hatlar, DTD’nin önerileri doğrultusunda kısa ve orta vadeli planlar ve özel teşviklerin sektöre uygulanması konularında da bilgi istendi.

Bakanlığın bu sorulara 15 gün içinde yazılı yanıt vermesi gerekiyor.

Kaynak: TBMM