Kars turizm için peş peşe önergeler

Kars turizm gündemi için meclise sunulan yazılı soru önergeleri kütüphane, kültürel miras, Sarıkamış ve Ani Harabeleri başlıklarında bütçe, plan ve takvimleri sorguluyor.

Kars Milletvekili Avukat İnan Akgün Alp, 13 Ekim 2025 tarihli dilekçelerle Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’un yanıtlaması istemiyle Kars turizm başlıklarını kapsayan bir dizi yazılı soru önergesi sundu. Önergelerde kütüphane hizmetlerinden kültürel mirasın korunmasına, Sarıkamış Kayak Merkezi’nin tanıtım bütçesinden Ani Ören Yeri’ne kadar geniş bir yelpazede bütçe, planlama ve takvim bilgileri istendi. Bir önergenin “15 günlük cevaplanma süresi devam ediyor” ifadesiyle süreç takibi de kayda geçti.

Milletvekili Alp’in ilk önergesi, Kars ili ve ilçelerinde halk kütüphanelerinin sayısı, genç nüfusa göre yeterliliği ve koleksiyon çeşitliliği üzerine yoğunlaştı. Genç nüfusun bilgiye erişimi, çağdaş donanımlı kütüphaneler ve zengin koleksiyonlarla desteklenirse okuma kültürünün güçleneceği vurgulandı. Bu kapsamda mevcut kütüphane sayısı, 0–24 yaş oranına göre yeterlilik çalışması, yeni kütüphane planları, toplam kitap sayısı ve konu başlıklarına dağılımı ile kütüphanesi olmayan yerleşimler için yatırım planları soruldu.

İkinci önerge Ani Ören Yeri, Kars Kalesi ve kültürel miras alanlarında ziyaretçi altyapısının iyileştirilmesi için 2026 yılı bütçesini gündeme taşıdı. Otopark, yönlendirme, güvenlik, aydınlatma, tuvalet ve dinlenme alanları gibi eksiklikler ile rehberlik hizmetlerinin yetersizliği öne çıkarıldı. Sarıkamış Kayak Merkezi’nin potansiyelinin tanıtım eksikliği ve altyapı sorunları nedeniyle tam kullanılamadığı belirtilerek 2026 yılı tanıtım ve reklam bütçesi, yeni istihdam ve çok dilli bilgilendirme çalışmaları, festival ve uluslararası tanıtım projeleri ile UNESCO statüsünü gözeten bakım ve restorasyon programları soruya konu edildi.

Kültürel miras ve güvenlik başlıkları

Üçüncü önerge, Kars’ta tarihi eser kaçakçılığı ve izinsiz kazı iddialarını meclis gündemine taşıdı. Son beş yıldaki olay sayısı, türü, ele geçirilen eserlerin niteliği, yürütülen denetim ve operasyonlar, yakalanan şahıslar ve uygulanan yaptırımların açıklanması talep edildi. Ayrıca izinsiz kazıların önlenmesine yönelik yeni projeler, eğitim çalışmaları ve yerel kurumlarla koordinasyonun içeriği soruldu.

Dördüncü önerge, özellikle Kaleiçi başta olmak üzere sit alanlarında yaşanan ruhsat sorunlarına odaklandı. Koruma amaçlı imar planlarının onaylarına rağmen uygulamada yaşanan tıkanıklıkların giderilmesi için bakanlık çalışması olup olmadığı, idari ve teknik engellerin niteliği, yerel yönetimlerle özel eylem planı, son on yıldaki başvuru sayıları ile onay ve ret durumları ve süreci hızlandıracak somut adımlar soruldu. Vatandaşların barınma ve mülkiyet hakları ile kültürel mirasın korunmasının dengelenmesi gereğine dikkat çekildi.

Beşinci önerge, Mazlumağa Hamamı’nın akıbetini gündeme aldı. 18. yüzyıldan kalan yapıda 2017’de başlatılan ve üç etap halinde 2021’de tamamlanan restorasyona rağmen hamamın kapalı kalmasının gerekçesi istendi. Hamamın turizme kazandırılması için planlama ve takvim soruları yöneltildi. Hamamın tarihî ve sanatsal değerini artıran özgün süslemeler ile geçmişte öne çıkan ziyaretçi isimler de hatırlatıldı.

Yapılar için restorasyon ve kullanım planları

Altıncı önerge, Ahmet Tevfik Paşa Konağı’nın mevcut durumuna işaret etti. Dış cephedeki dökülmeler, cam kırıkları, duvar deformasyonları ve iç mekânlarda izinsiz kazı izleri nedeniyle metruk hale gelen yapının restorasyonu için proje olup olmadığı, varsa aşaması ve takvimi, ayrılan bütçe, özgün mimari özelliklerin korunmasına dönük önlemler ve restorasyon sonrası kullanım planı soruldu.

Yedinci önerge, Digor ilçesindeki Beş Kilise kompleksinin durumuna odaklandı. Aziz Sarkis Kilisesi’nin kısmen ayakta kaldığı, defineciler ve doğal yıpranmanın tehdidi altındaki alanda bakanlık envanteri, restorasyon veya koruma projeleri, alınan somut tedbirler ve turizme kazandırma planının kapsamı ile takvimi soruldu. Tarihi ve mimari değeri yüksek bu alanın korunmasının turizm açısından önemi vurgulandı.

Sekizinci önerge, Sarıkamış’taki Beşik Kilisesi’nin korunmasını gündeme taşıdı. Güncel envanter çalışması, restorasyon veya koruma projesinin aşaması, defineci ve doğal yıkım tehdidine karşı önlemler ile turizme kazandırma planının kapsamı ve takvimi istendi. Yapının bölgesel turizme katkı potansiyeli öne çıkarıldı.

Tanıtım stratejileri ve bütçe takibi

Dokuzuncu önerge, Gemli Tabya’nın at nalı formundaki özgün mimarisiyle korunması ve yeniden işlevlendirilmesi başlığını açtı. Envanter ve restorasyon çalışmaları, program veya takvim, müze ya da kültürel sergi alanı gibi kullanımlara açılma planı ve askeri mimari mirasın turizm rotalarına dâhil edilmesine yönelik yeni çalışmalar soruldu.

Onuncu önerge, Sarıkamış’taki Katerina Av Köşkü’ne ilişkin süreçleri sıraladı. 2016’da başlatıldığı ifade edilen fizibilite, 2021’de turizme kazandırma amacıyla 49 yıllığına kiralama ihalesi iddiası ve sonrasında gelişme olmamasına dikkat çekilerek ayrılan ödenek, hazırlanmış projelerin kapsam ve onayı, gecikme gerekçeleri, bilimsel teknik çalışmalar ve son inceleme tarihi ile net takvim talep edildi.

On birinci önerge, UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi’ndeki Ani Harabeleri için koruma, restorasyon ve güçlendirme çalışmalarında yerli ve yabancı bilim insanlarının katılımı, son beş yıllık bütçe ve harcamalar ile koruma, tanıtım ve sürdürülebilir turizm stratejisi ya da eylem planı olup olmadığının açıklanmasını istedi. Böylece Kars turizm gündemi bütüncül biçimde meclis kayıtlarına taşınmış oldu.

Önergeler, Kars’ta bilgiye erişim altyapısından miras alanlarının güvenliğine, restorasyondan tanıtım bütçesine kadar somut başlıklarda bütçe, takvim ve uygulama ayrıntılarını talep ediyor. Süreç, bakanlığın vereceği yazılı yanıtlarla netleşecek.

Kaynak: TBMM