Turizm bütçesi ve rekor turizm yılı

Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, turizm bütçesi sunumunda 2025 gelir rekoru, sürdürülebilirlik, arkeoloji ve müze projelerini anlattı. 2026 hedefleri ve rakamlar öne çıktı.

Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, Türkiye Büyük Millet Meclisinde yaptığı sunumda turizm bütçesi ve sektörel hedefleri paylaştı. 2025 Ocak Eylül döneminde tüm zamanların ilk dokuz aylık gelir rekorunun kırıldığını belirten Ersoy, turizm gelirinin yüzde 5,7 artışla 50 milyar dolara ulaştığını söyledi. Yabancı turistlerin kişi başı gecelik harcamasının 2017’de 83 dolardan 2025’te 116 dolara çıktığını vurguladı. Uluslararası krizlere rağmen rezervasyon akışının tanıtım kampanyalarıyla yeniden hızlandığını ifade etti.

Ersoy, Türkiye’nin 2024 itibarıyla en çok turist çeken ülkeler sıralamasında dördüncülüğe, turizm geliri sıralamasında ise yedinciliğe yükseldiğini bildirdi. 2025 sonu için 64 milyar dolar gelir hedefinin korunduğunu belirten Bakan, uygulanan politikaların krizlere dayanıklılığı artırdığını dile getirdi. Tanıtımda CNN, BBC, Al Jazeera, Euronews, Bloomberg ve Eurosport gibi kanallarda kampanyalar yürütüldüğünü, 39 ülkede 17 reklam filmi yayımlandığını aktardı.

Dijital görünürlükte 9 platformda sürdürülen çalışmalarla Kasım 2025’te toplam 21,2 milyon takipçiye ulaşıldığı kaydedildi. YouTube ve TikTok’ta ülke hesapları arasında birincilik, Instagram’da ikincilik elde edildiği bilgisi paylaşıldı. Go Türkiye’nin İstanbul ve Antalya temalı iki mini dizisinin 2,8 milyar görüntülenmeye ulaştığı açıklandı.

Gastronomi ve Michelin seçkisi

Bakan, gastronomide yükselişe dikkat çekerek Michelin Rehberi’nin 2026 Türkiye seçkisinde 171 restoranın yer aldığını söyledi. Türkiye’nin Michelin yıldızlı restoran sayısının 17’ye çıktığını, Kapadokya’nın ilk kez seçkide yer alacağını belirtti. Bu gelişmelerin ülkenin gastronomi değerini güçlendirdiğini ifade etti.

Sürdürülebilirlikte ise Küresel Sürdürülebilir Turizm Konseyi iş birliğiyle yürütülen Türkiye Çevresel ve Kültürel Sürdürebilirlik Programı kapsamında yaklaşık 19 bin konaklama tesisinin belge veya sertifika aldığı aktarıldı. Türkiye’nin bu alanda en fazla GSTC sertifikalı tesise sahip ülke olduğu vurgulandı. İnsan kaynağı için Millî Eğitim Bakanlığı ve YÖK ile protokoller çerçevesinde eğitim ve uygulama imkânlarının genişletildiği kaydedildi.

2019’dan bu yana ücretsiz girişli halk plajı projelerinin 21 noktada hizmet verdiği, 2026’da 7 yeni plajın daha planlandığı bildirildi. Türkiye’nin mavi bayraklı plaj sayısında dünya üçüncüsü olduğu hatırlatıldı.

Arkeoloji, müzeler ve restorasyon

Ersoy, 2025 sonunda yıllık 780 kazı ve araştırmayla Türkiye’nin dünyada lider konumda olduğunu belirtti. “Geleceğe Miras” projesiyle 65 ilde 255 kazı alanında çalışmalar sürdürüldü. Su altı arkeolojisinde 7 kazıyla dünya birinciliğinin korunduğu, 15 binden fazla buluntu envantere girdiği açıklandı. 2025’te arkeoloji çalışmalarına 3,5 milyar lira kaynak ayrıldı; 1.200’den fazla uzman ve 3 binden fazla çalışanın istihdam edildiği belirtildi.

UNESCO Dünya Miras Listesi’nde Türkiye’deki varlık sayısı 22’ye yükseldi. 2025’te Sardes Antik Kenti ve Bintepeler Lidya Tümülüsleri listeye alındı. Zerzevan Kalesi ve Mithraeum dosyasının 2026 değerlendirmesine sunulduğu, Geçici Liste’deki varlık sayısının 79’a ulaştığı belirtildi. Vakıf eserlerinde son iki yılda 166 yapının restorasyonunun tamamlandığı, 2025’in ilk dokuz ayında 101 eserin onarıldığı, yıl sonunda hedefin 121 olduğu ifade edildi.

Ayasofya için bütüncül projenin 2025’te tamamlandığını, depreme ve olası risklere karşı bilim kurulu kararlarıyla kapsamlı bir restorasyon yürütüldüğünü söyledi. UNESCO heyetinin son raporunda genel koruma ve bakım koşullarının iyi olduğunun belirtildiği aktarıldı. “Gece müzeciliği” uygulamasının 2025 itibarıyla 27 müze ve ören yerinde devrede olduğu, yıl içinde 6 bin ziyaretçiye ulaşıldığı paylaşıldı.

Kültür-sanat, festivaller ve kurumlar

Türkiye Kültür Yolu Festivali’nin 2025’te şehir sayısını 20’ye çıkardığı açıklandı. Yüz seksen gün süren süreçte yaklaşık 10 bin etkinlikte 50 binden fazla sanatçı yer aldı; yüzlerce konser, binlerce sergi ve atölye düzenlendi. Somut Olmayan Kültürel Miras’ta Türkiye’nin 32 unsurla dünyada ikinci olduğu hatırlatıldı; Yaşayan Miras Festivallerinin 2026’da 15 ile çıkarılacağı bildirildi.

Kütüphanelerde üye sayısının 2025’te 7,6 milyona ulaştığı, kitap sayısının yıl sonunda 26,4 milyon olacağı belirtildi. Kullanım alanı ve oturma kapasitesinde artış hedefleri paylaşıldı; son sekiz yılda toplam alanın yaklaşık 800 bin metrekareye, kapasitenin 150 bine yükseldiği ifade edildi. 221 yeni kütüphanenin açıldığı, 320’sinin yeniden yapılandırıldığı, 92 projede çalışmaların sürdüğü aktarıldı.

Türkiye Yazma Eserler Kurumu’nda 760 bini aşkın yazma ve nadir matbu eserin korunduğu, 2025 itibarıyla 456.753 eserin dijital nüshasının araştırmacılara sunulduğu belirtildi. Alan başkanlıklarıyla Çanakkale, Kapadokya ve Uludağ’da koruma ve düzenleme adımlarının hızlandırıldığı; Kapadokya’da 1.134 kaçak yapının kaldırıldığı, peri bacalarında restorasyonların sürdüğü kaydedildi.

Cemevleri, sahneler ve sahne sanatları

Alevi Bektaşi Kültür ve Cemevi Başkanlığının çalışmaları kapsamında 515 cemevinin bakım ve onarımının tamamlandığı, 1.073 cemevinin aydınlatma giderlerinin Bakanlıkça karşılandığı açıklandı. Kaygusuz Abdal Alevilik Bektaşilik İhtisas Kütüphanesinin hizmete açıldığı ve 2025’te 86 kültürel etkinlik düzenlendiği bildirildi.

Devlet Tiyatrolarının 2024 2025 sezonunda 237 oyunla 6.676 temsilde 2 milyon 269 bin seyirciye ulaştığı aktarıldı. Hatay Eski Meclis Binasının yerleşik bir sahneye dönüştürüldüğü, Kars’ta yeni bir sahnenin hizmete alınacağı ifade edildi. Devlet Opera ve Balesinde 44 yeni prömiyer gerçekleştirildiği, yerli eserlerin repertuvara kazandırıldığı paylaşıldı.

Sinemada 2025’te 490 milyon 894 bin lira destek sağlandığı, telif haklarında konaklama ve gastronomi sektöründe lisanslama adımlarıyla meslek birliklerinin 2024 gelirlerinin yüzde 90 artarak 2,2 milyar lirayı aştığı belirtildi. Personelin sanatçı kadrolarına geçişini içeren düzenlemenin yasalaştığı hatırlatıldı.

Yurtdışı faaliyetler ve kurum bütçeleri

Atatürk Uluslararası Barış Ödülünün 2025’te Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres’e verileceği açıklandı. Atatürk Ansiklopedisinin beş yılda 12 milyonun üzerinde ziyaret aldığı ve 1.379 maddeye ulaştığı ifade edildi. Yunus Emre Enstitüsünün 2025’te 25.966 kişiye Türkçe öğrettiği, Tercihim Türkçe Projesiyle toplam 54.555 öğrenciye ulaşıldığı kaydedildi.

TİKA’nın 2025’te 1.500’e yakın proje ve faaliyet gerçekleştirdiği; Selanik’te Atatürk Evi restorasyonu, Srebrenitsa Anma Merkezi projesi ve Naim Süleymanoğlu’nun evinin müzeye dönüştürülmesi çalışmalarının tamamlandığı bildirildi. RTÜK’ün 2026 bütçe teklifinin 3 milyar 373 milyon 876 bin lira olduğu açıklandı.

Bakan, 2026 yılı için bakanlık toplam bütçesinin 69 milyar 999 milyon 818 bin lira olduğunu, bunun 51 milyar 734 milyon 616 bin lirasının cari, 18 milyar 265 milyon 202 bin lirasının yatırım bütçesi olduğunu belirterek sunumunu tamamladı.

Ersoy, sunum boyunca turizm gelirlerindeki artış, sürdürülebilirlik sertifikasyonunda liderlik, arkeolojik çalışmaların kapsamı, kültür-sanat üretimi ve kütüphanelerde büyüyen kapasiteye dikkat çekti. 2026 hedeflerinin tanıtım, koruma, restorasyon ve yaygın kültür hizmetleri ekseninde ilerleyeceğini vurguladı.

Kaynak: TBMM