Zara selestit madeni projesi TBMM gündemine taşındı

Zara’daki selestit madeni projesi TBMM gündeminde. Ayten Kordu, çevresel etkiler, kutsal alanlar ve su kaynaklarıyla ilgili Çevre Bakanı Murat Kurum’dan yanıt istedi.

Tunceli Milletvekili Ayten Kordu, Sivas’ın Zara ilçesinde kurulması planlanan selestit madeni projesine ilişkin çevresel ve kültürel kaygıları TBMM gündemine taşıdı. 5 Eylül 2025’te sunulan yazılı soru önergesi, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum’un yanıtlaması istemiyle verildi.

Önergede, Dipsizgöl Köyü’nde BARİT Maden Türk A.Ş. tarafından yürütülmek istenen maden projesinin tarım alanlarını, su kaynaklarını, endemik türleri ve Alevi toplumunun kutsal kabul ettiği ziyaret alanlarını tehdit ettiği vurgulandı.

ÇED ve Ruhsat Kararları

150 hektarlık ruhsat alanının 19,14 hektarlık bölümünde açık ocak yöntemiyle üretim yapılmasının planlandığı proje için 30 Haziran 2022’de “ÇED Gerekli Değildir” kararı verildi. Ardından 28 Haziran 2024’te Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü tarafından IV. grup işletme ruhsatı onaylandı. Projede yıllık 280.000 ton üretim ve 112.000 ton pasa depolaması öngörülüyor.

Ancak proje alanı tarım ve ağaçlandırma sahası üzerinde yer alıyor. Dipsizgöl ve Kapukaya köyleri başta olmak üzere çevredeki köylerin tek içme ve sulama suyu kaynaklarını kapsıyor. Köylüler, Proje Tanıtım Dosyası’nda 12 çeşme ve ana su kaynaklarının yer almamasını, ÇED sürecinin bilimsel temelden uzak yürütüldüğünün kanıtı olarak gösteriyor.

Ekolojik ve Kültürel Riskler

Köylüler ve çevre örgütleri, maden sahasının Alevi toplumu için kutsal kabul edilen Seyid Kasım Baba Ziyaret Alanı ile Beyaz Göz, Mavi Göz, Kırık Ayna ve Sessiz Dil göllerini kapsadığını belirtiyor. Yüzyıllardır sürdürülen inanç ritüellerinin bu projeyle yok olacağı ifade ediliyor.

Bölge, 150.000 ağacı barındıran orman dokusuna sahip. Ayrıca arap tavşanı ve vaşak gibi nesli tehlike altındaki türlerin yaşam alanı, ikiçiçekli safran gibi endemik bitkiler de tehdit altında.

Hukuki Süreç ve Köylülerin Tepkisi

Projeye karşı açılan dava Sivas İdare Mahkemesi’nde devam ediyor. Henüz bilirkişi keşfi ve inceleme aşamasındayken köylülerin görüş bildirmek istemesi jandarma tarafından engellendi. Bu durum, yargı sürecinin şeffaflığına gölge düşürdü.

Milletvekili Kordu, yaşananların yalnızca bir çevre meselesi değil, aynı zamanda insan hakları, kültürel haklar ve inanç özgürlüğü sorunu olduğunu vurguladı.

TBMM’ye Yöneltilen Sorular

Ayten Kordu, Bakan Kurum’a şu soruları yöneltti:

1. ÇED gerekli değildir kararının gerekçesi nedir? Halkın ve bağımsız bilim insanlarının görüşü alınmış mıdır?
2. PTD’de 12 çeşme ve ana su kaynaklarının yer almaması nasıl değerlendirilmiştir?
3. Proje alanının kutsal ziyaret alanı ve gölleri kapsaması hakkında Bakanlığın bilgisi var mıdır?
4. ÇED alanının tarım ve ağaçlandırma alanında kalması planlara aykırı değil midir?
5. Su kaynaklarının riske girmesi durumunda alternatif çözüm planı var mıdır?
6. 150.000 ağacın zarar görmesi iklim ve biyoçeşitlilik bağlamında nasıl değerlendirilmektedir?
7. Nesli tehlike altındaki hayvanlar ve endemik bitkiler için koruma planı yapılmış mıdır?
8. Köylülerin bilirkişi keşfinde engellenmesi hakkında Bakanlığın bilgisi ve işlemi var mıdır?

Soru önergesi, halen 15 günlük cevap süresi içinde bulunuyor.

Kaynak: TBMM